Το καπιταλιστικό σύστημα διανύει τη χειρότερη κρίση στην ιστορία του. Σύμφωνα με τον Τζωρτζ Σόρρος, δισεκατομμυριούχο επενδυτή και ειλικρινή αναλυτή του συστήματος που υπερασπίζεται, το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα έχει συντριβεί και δεν υπάρχει δυνατότητα μιας βραχυπρόθεσμης επίλυσης της κρίσης. Πιστεύει ότι η αναταραχή είναι στην πραγματικότητα χειρότερη από αυτή κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης και ότι η σημερινή κρίση είναι ισοδύναμη με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Όπως ο ίδιος δήλωσε πρόσφατα σε ένα ακροατήριο στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια: Ο καπιταλισμός βρίσκεται σε μονάδα τεχνητής υποστήριξης αναπνοής.
Ο Ομπάμα την ονομάζει μέρα «απολογισμού», ο Πωλ Βόλκερ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και κορυφαίος σύμβουλος του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, είπε στο ίδιο κοινό: «Δεν θυμάμαι κάποια άλλη στιγμή, ίσως ακόμη και κατά τη διάρκεια της Μεγάλης ύφεσης όπου η πτώση να ήταν τόσο γρήγορη και ομοιόμορφη σε όλο τον κόσμο.»
Το 2007 υπήρχαν συνολικά τρεις τραπεζικές πτωχεύσεις. Το περασμένο έτος ήταν 25. Μέχρι και τη σύνταξη του παρόντος, 13 τράπεζες πτώχευσαν κατά τις πρώτες εβδομάδες του 2009. Τραπεζικοί κολοσσοί «τόσο μεγάλοι που ήταν αδύνατο να καταρρεύσουν» όπως η Citigroup και η Bank of America ενδέχεται να εθνικοποιηθούν αφού τρισεκατομμύρια δημοσίων πόρων δεν στάθηκαν ικανά να αναστυλώσουν τον τραπεζικό τομέα. Το δημόσιο χρέος ξεπερνά σήμερα τα 10 τρισεκατομμυρία δολάρια με τα επιτόκια πληρωμών να αγγίζουν το 19 τοις εκατό του χρέους. Το χρηματιστήριο έχει πέσει στα επίπεδα του 1997.
Ο αμερικανικός Δείκτης Τιμών κατέρρευσε 18,2 τοις εκατό στο τελευταίο τρίμηνο του 2008 σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, η μεγαλύτερη πτώση τα 21 χρόνια της ιστορίας του. Οι τιμές είναι πλέον σε επίπεδα που δεν τα έχει δει κανείς από το τρίτο τρίμηνο του 2003. Εκατοντάδες χιλιάδες έχασαν τα σπίτια τους, καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι θα ακολουθήσουν. Από τα 52 εκατομμύρια Αμερικανών, κατόχων κατοικιών με ενυπόθηκα δάνεια, 13,8 εκατ., ήτοι σχεδόν το 27 τοις εκατό, οφείλουν περισσότερα στα δάνεια από την αξία των κατοικιών τους. Είναι σαν η άνθιση (φούσκα) της πληροφορικής και της αγοράς κατοικίας να μη συνέβη ποτέ – εκτός από τα τρισεκατομμύρια των αποταμιεύσεων και επενδύσεων που έχασαν οι απλοί εργαζόμενοι ενώ οι πλούσιοι γίνονταν ακόμη πλουσιότεροι.
Και σαν να μην ήταν αρκετή η απώλεια 2,3 εκατομμύριων θέσεων εργασίας το 2008 – η μεγαλύτερη από το 1945 - σχεδόν 600.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν τον Ιανουάριο, 68.000 εκ των οποίων μονομιάς. Η "Ματωμένη Δευτέρα" γέμισε τα πρωτοσέλιδα, ενώ η απασχόληση εξακολουθεί να αιμορραγεί από την οικονομία των ΗΠΑ, χωρίς να διαφαίνεται κάποιο τέλος. Ο κατάλογος των επιχειρήσεων που απολύουν περιέχει τις κορυφαίες αμερικάνικες επιχειρήσεις: Caterpillar, η Boeing, η Pfizer, η Sprint Nextel, η Home Depot, τα Starbucks,η Intel, η Microsoft, Schlumberger, η General Motors, η Ford, United Airlines, η AOL, Target , Brooks Automation, κ.ο.κ. Από τη "Ματωμένη Δευτέρα" εκατοντάδες χιλιάδες έμειναν χωρίς δουλειά.
Το επίσημο ποσοστό ανεργίας βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο 7,6 τοις εκατό και αναμένεται να φθάσει ή και να ξεπεράσει το 10% τους επόμενους 12 μήνες. Ο αριθμός των απολυθέντων εργαζομένων που λαμβάνουν επιδόματα ανεργίας έφθασε το υψηλότερο ποσοστό σχεδόν 5 εκατομμύριων ανέργων, από τότε που ξεκίνησε η αρχειοθέτηση το 1967. Πέρυσι σε αυτό το χρονικό διάστημα υπήρχαν 2,77 εκ. άνεργοι. Σήμερα 11 εκατομμύρια εργαζόμενοι είναι επίσημα άνεργοι, μία αύξηση της τάξεως του 48% από τον προηγούμενο χρόνο χωρίς να μετρηθεί το τελευταίο κύμα των περικοπών. Περίπου δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας αναμένεται να χαθούν μέσα στον επόμενο χρόνο, ακόμη και αν τα σχεδόν $ 800 δισεκατομμύρια του «σχεδίου σταθεροποίησης» Ομπάμα καταφέρουν να δημιουργήσουν θέσεις, ή έστω απλώς συγκρατήσουν το ρεύμα των απωλειών.
Αυτοί που χάνουν τις δουλειές τους δυσκολεύονται περισσότερο από ποτέ να ξαναβρούν εργασία. Ο Todd Wilson, πωλητής υπολογιστών από το Κάνσας το διατύπωσε ως εξής: «Όποιος ψάχνει για δουλειά αποκτά ένα αίσθημα ενός οικονομικού τσουνάμι. Νιώθει πως εντελώς ξαφνικά όλα έχουν καταρρεύσει». Σύμφωνα με την Heidi Shierholz, οικονομολόγο στο Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής, υπάρχουν τέσσερις άνεργοι που ανταγωνίζονται για κάθε διαθέσιμη θέση εργασίας. «Υπάρχουν κυριολεκτικά εκατομμύρια άνεργοι χωρίς ελπίδα να βρουν νέα εργασία. Η ουρά είναι πολύ μεγάλη». Και σύμφωνα με τον Frank Lenk επικεφαλή οικονομολόγου του Περιφερειακού Συμβουλίου Κεντρικής Αμερικής, για κάθε εταιρική θέση εργασίας που χάνεται, δύο άλλες θέσεις εργασίας θα χαθούν κατά μέσο όρο.
Από την τεράστια απώλεια θέσεων εργασίας, κατά τη διάρκεια της οποίας έχουν χαθεί περίπου 2 εκατομμύρια θέσεις στον κλάδο των κατασκευών μέχρι και την επιδείνωση, σε μία περίοδο ακόμα μαζικότερων απολύσεων στη διάρκεια της παρούσας κρίσης, αυτό είναι το καλύτερο που έχει να προσφέρει ο καπιταλισμός σήμερα. Και όλα αυτά όταν η ανθρώπινη γνώση, η τεχνολογία, η επιστήμη, και η παραγωγικότητα είναι ανεπτυγμένες περισσότερο από ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία. Τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Στην πόλη, Elkhart, στην Indiana, έχουν χαθεί θέσεις εργασίας ταχύτερα από οπουδήποτε αλλού στη χώρα, με το ποσοστό ανεργίας από 4,7 τοις εκατό πριν από ένα χρόνο να ξεπερνά το 15 τοις εκατό σήμερα.
Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί οι Αμερικανοί ανησυχούν περισσότερο από ποτέ. Σχεδόν το ήμισυ των ερωτηθέντων σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση ανησυχούν ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Το 80 τοις εκατό πιστεύει ότι η χώρα βαδίζει προς «λάθος κατεύθυνση». Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών έχει βυθιστεί μέσα σε ένα χρόνο από 76,4 στο 25. Αλλά πίσω από τις στατιστικές υπάρχουν άνθρωποι με οικογένεια, φίλους, σπίτια, όνειρα και ελπίδες για το μέλλον. Με τις θέσεις εργασίας να εκμηδενίζονται, τις πληρωμές υποθηκών να τους πνίγουν, τις αποταμιεύσεις να εξατμίζονται,τις πιστωτικές κάρτες να είναι υπερχρεωμένες το μέλλον φαίνεται όλο και πιο δυσοίωνο για εκατομμύρια Αμερικανούς εργαζόμενους. Η σκληρή πραγματικότητα της ζωής στο πλαίσιο του καπιταλισμού - η σύνθλιψη του «Αμερικάνικου Ονείρου» κάτω από μια χιονοστιβάδα χρέους - έχει οδηγήσει πολλούς σε απόγνωση.
Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη η οργή και η αηδία που αυξάνονται απέναντι στους τραπεζίτες, τα μεγαλοστελέχη και εναντίον των πλουσίων σε γενικότερες γραμμές. Την ίδια ημέρα που ανακοινώθηκε ότι 68.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν, η Citigroup, η οποία αποτελεί βασικό αποδέκτη των εγγυήσεων ρευστότητας, προχώρησε στην αγορά ιδιωτικών τζετ αξίας 45 εκατομμύριων δολαρίων για τις μετακινήσεις των μεγαλοστελεχών της. Η υπερβολή των ιδιωτικών επιχειρήσεων πάντα όξυνε τα ταξικά ένστικτα των εργαζομένων, αλλά η σπατάλη 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα δημόσια ταμεία για την αγορά ιδιωτικών τζετ πάει πολύ!
Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μια γενική αίσθηση σοκ, δυσπιστίας, άγχους, φόβου και κατάθλιψης. Αλλά αυτό δεν θα διαρκέσει για πάντα. Υπάρχει μια βαθιά αμφισβήτηση για το ίδιο το σύστημα, και τελικά, ο φόβος και η απογοήτευση θα μετατραπούν σε θυμό και σε επιθυμία για δράση. Ήδη διαπιστώνουμε μια αύξηση των ποσοστών εγγραφής στα σωματεία, καθώς οι εργαζόμενοι ξεκινούν να ενώνονται και να συγκροτούν ομάδες για να καταπολεμήσουν τις επιθέσεις των εργοδοτών. Και σαν κεραυνός εν αιθρία ένα αμερικάνικο εργοστάσιο τελεί υπό κατάληψη, για πρώτη φορά μετά το 1930, μια εποχή αναταραχής και ανοιχτής ταξικής σύγκρουσης.
Ακόμη και το Newsweek διακήρυξε «Όλοι μας είμαστε σοσιαλιστές τώρα». Και αν η κατανόηση που έχουν αυτοί για τον σοσιαλισμό, δεν έχει καμία σχέση με τον πραγματικό σοσιαλισμό, ακόμα και το γεγονός ότι ο σοσιαλισμός συζητείται με τέτοια ευρύτητα είναι όντως σημάδι των καιρών και σημάδι των κινδύνων που αντιμετωπίζει το καπιταλιστικό σύστημα.
Και εδώ είναι που ο Ομπάμα μπαίνει στο προσκήνιο. Η εμπιστοσύνη της καπιταλιστικής τάξης, που εκπροσωπείται κυβερνητικά από τους Δημοκράτες και Ρεπουμπλικάνους, έχει κλονιστεί σοβαρά. Δεν είναι σίγουροι για το ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουν. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η αγορά θα πρέπει να αφεθεί να "αυτορρυθμιστεί", ενώ άλλοι υποστηρίζουν το κευνσιανό μοντέλο κρατικής παρέμβασης και ένα νέο "New Deal". Αλλά, ενώ μπορεί να διαφωνούν για το πώς μπορεί η οικονομία να κινηθεί ξανά, είναι απόλυτα ενωμένοι ως προς την υπεράσπιση του καπιταλιστικού συστήματος.
Δεν θα ακούσετε ούτε μια φορά τον Obama, τον Μπους, τον Biden, τον Τσένι, τους Clintons και τους υπόλοιπους να εγείρουν αμφιβολίες για το ίδιο το σύστημα. Είναι επίσης καλά ενήμεροι ότι οι κοινωνικές συνέπειες της κρίσης μπορούν να ξεφύγουν από τον έλεγχό τους. Έχουν επιλέξει τον καλύτερο άνθρωπο για τη δουλειά: τον Μπαράκ Ομπάμα. Έχει με τη σειρά του βάλει όλο το φιλο-καπιταλιστικό και φιλο-ιμπεριαλιστικό του ταλέντο για να ανταποκριθεί στα πολιτικά του καθήκοντα. Ο 44ος πρόεδρος έχει ένα σαφές ιστορικό καθήκον: να διατηρήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα. Δηλαδή, ο ρόλος του είναι να υπερασπίζεται το αμερικανικό καπιταλιστικό σύστημα στην εποχή της ιμπεριαλιστικής αποσύνθεσης.
Ο Ομπάμα ανέλαβε την εξουσία σε μια εποχή καπιταλιστικής παρακμής. Η αποστολή του είναι να διατηρήσει ένα σάπιο σύστημα του οποίου η ιστορική αποστολή έχει εξαντληθεί. Ο καπιταλισμός έχει πάψει να παίζει προοδευτικό ρόλο για το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας. Έχει ήδη υπηρετήσει τον ιστορικό του σκοπό: να θέσει τις υλικές βάσεις για το σοσιαλισμό Θα βασιστούμε στην τεχνολογία και στην παραγωγικότητα της εργασίας που έχει επιτευχθεί από την ανθρωπότητα υπό τον καπιταλισμό, για να οικοδομήσουμε μια νέα κοινωνία, χωρίς εκμετάλλευση , βασισμένη στα κοινά συμφέροντα της εργαζόμενης πλειοψηφίας Ωστόσο, η καπιταλιστική τάξη δεν θα εγκαταλείψει την εξουσία και τα προνόμια χωρίς μάχη. Αυτή η χούφτα ανθρώπων είναι αποφασισμένη να συνεχίσει την κυριαρχία της και την εκμετάλλευση δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Το όλο σύστημα είναι ασυμβίβαστο με τη συνέχεια της ύπαρξης της ίδιας της ανθρωπότητας. Μπορούμε είτε να το αντικαταστήσουμε με σοσιαλισμό σε παγκόσμια κλίμακα, ή ολόκληρο το "πείραμα" του ανθρώπινου πολιτισμού μπορεί να ακολουθήσει μια πολύ βίαιη και φρικτή αντίστροφη πορεία.
Πολλοί έχουν ειλικρινείς αυταπάτες για τον Ομπάμα. Η ειρωνεία όμως είναι ότι, τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα υπό την προεδρεία του Ομπάμα από ότι ήταν στην προεδρία Μπους. Επειδή ακριβώς δεν έχει να κάνει με την μία ή με την άλλη προσωπικότητα, αλλά με το σύστημα που υπερασπίζεται. Σε όλα τα σημαντικά πολιτικά ζητήματα, ο Ομπάμα δεν έχει μεγάλη διαφορά αππό τον Μπους. Η εξωτερική πολιτική του Ομπάμα αποτελεί συνέχιση της πολιτικής Κλίντον. Μια πιο ήπια προσέγγιση, η οποία επιχειρεί να χρησιμοποιήσει περισσότερη διπλωματία πριν τη χρήση του «μεγάλου όπλου». Δεν είναι τυχαίο ότι η Χίλαρυ Κλίντον έχει επιλεγεί ως Υπουργός Εξωτερικών.
Ο Ομπάμα συνεχίζει την επιθετική στάση του Μπους προς την Επανάσταση της Βενεζουέλας, κατηγορώντας τον πρόεδρο της, Hugo Chavez, ότι έχει «εμποδίσει την πρόοδο στην περιοχή» και για «εξαγωγή τρομοκρατικών δραστηριοτήτων». Δεν είναι υπέρ του να σταματήσει αμέσως ο πόλεμος στο Ιράκ, και στην πραγματικότητα κλιμακώνει τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και τις επιθέσεις στο γειτονικό Πακιστάν. Η επιθυμία του να επιστρέψει αριθμός στρατευμάτων από το Ιράκ δεν είναι επειδή είναι κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου γενικά, αλλά επειδή πιστεύει πως ο αμερικάνικος στρατός «έχει απλωθεί πολύ» και χρειάζεται να ανασυνταχθεί και να συγκεντρωθεί στην προετοιμασία για τον επόμενο, αναπόφευκτο πόλεμο.
Το πακέτο σταθεροποίησής του, παράλληλα με την στήριξη της βιωσιμότητας ορισμένων κοινωνικών υπηρεσιών, είναι ως επί το πλείστον η βιωσιμότητα των τραπεζών και των εταιρειών, δηλαδή των ίδιων ενόχων που οδήγησαν το σύστημα σε αυτή την κατάσταση. Στο βασικό θέμα της μετανάστευσης, βρίσκεται πολύ μακριά από το να υποστηρίζει την αμνηστία, για την οποία μετανάστες και οι υποστηρικτές τους διαδήλωναν δύο χρόνια πριν, ενώ αυξάνει περαιτέρω την ασφάλεια στα σύνορα και συνεχίζει επιδρομές και απελάσεις. Δεν είναι υπέρ ενός χρηματοδοτούμενου από ένα φορέα συστήματος υγείας, κοινωνικοποιημένου που να καλύπτει άπαντες δωρεάν. Δεν είναι υπέρ μιας ανάσχεσης των κατασχέσεων κατοικιών, όπως δεν υποστηρίζει την εθνικοποίηση των τραπεζών και των βασικών βιομηχανιών για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εργαζομένων. Με λίγα λόγια, δεν είναι υπέρ της λήψης σοβαρών μέτρων κατά του καπιταλιστικού συστήματος. Μπορεί να θέλει να μετριάσει την μία ή την άλλη υπερβολή , αλλά το ίδιο το σύστημα θα πρέπει να παραμείνει ανέπαφο.
Οι εργαζόμενοι των Η.Π.Α έχουν αρχίσει να λύνουν το παζλ. Ενστικτωδώς καταλαβαίνουν ότι μια χούφτα ανθρώπων είναι στην κορυφή και οι αποφάσεις τους επηρεάζουν όλους εμάς. Στο λεωφορείο, στο μπακάλικο, στο ταχυδρομείο, κατά τη διάρκεια του ποδοσφαιρικού αγώνα, στην εκκλησία, στο μπαρ, και γύρω από το τραπέζι του δείπνου, οι Αμερικανοί συζητούν για την πολιτική και την οικονομία σε μια κλίμακα άνευ προηγούμενου εδώ και δεκαετίες. Εξάλλου, οι εκατομμύρια άνεργοι αμερικανοί δεν είναι ούτε τεμπέληδες ούτε βολεμένοι. Η πραγματικότητα είναι πώς ο καπιταλισμός δεν μπορεί να προσφέρει εργασία –οποιαδήποτε εργασία- σε εκατομμύρια πρόθυμους και ικανούς εργαζόμενους, πόσο μάλλον να τους προσφέρει μια καλή εργασία με αξιοπρεπή μισθό και πλεονεκτήματα. Για να μην αναφερθούμε στην έλλειψη κατοικίας, εκπαίδευσης και ιατρικής περίθαλψης στην πιο πλούσια χώρα του πλανήτη. Πρόκειται για μια δριμεία καταδίκη του συστήματος.
Αυτή είναι μόνο η αρχή της αρχής μιας βαθιάς αλλαγής στον τρόπο με τον οποίο οι εργαζόμενοι των ΗΠΑ - ναι, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που κατά το παρελθόν ψήφισαν τον Μπους και υποστήριξαν τον πόλεμο στο Ιράκ - κατανοούν και σχετίζουν τον εαυτό τους με την κοινωνία που ζουν. Οι επαναστατικές συνέπειες που θα έχει αυτό στο μέλλον είναι προφανείς.
Άρθρο από την "Socialist Appeal", εφημερίδα της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης στις Η.Π.Α.
Μετάφραση: Σοφία Παπακωνσταντίνου
Source: ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ