Στις αρχές του μήνα, για αρκετές ημέρες, η κυβέρνηση της Ρουμανίας αντιμετώπισε σκληρή αντιπολίτευση στους δρόμους, ενάντια στα μέτρα λιτότητας. Τόσο μεγάλη ήταν η αντίδραση, που ο υπουργός Εσωτερικών αναγκάστηκε να παραιτηθεί, ενώ και ο Πρωθυπουργός έφτασε επίσης κοντά στο να κάνει το ίδιο. Τόσο τεταμένη ήταν η κατάσταση που η αστυνομία έκανε επείγουσες συσκέψεις με τον Πρόεδρο.
Οι διαδηλώσεις ήρθαν μετά από την εφαρμογή σκληρών περικοπών στον δημόσιο τομέα τον Ιούνιο, σε συνδυασμό με αυξήσεις φόρων. Αυτά τα μέτρα συμπεριλαμβάνουν περικοπές 25% στους μισθούς των εργαζόμενων του δημόσιου τομέα, τις περικοπές χιλιάδων κρατικών θέσεων εργασίας και 5% αύξηση του ΦΠΑ. Η ιατρική περίθαλψη επίσης υποβαθμίζεται, καθώς η κυβέρνηση περικόπτει δαπάνες και προσωπικό. Αυτά τα μέτρα υιοθετήθηκαν κάτω από την πίεση του ΔΝΤ και άλλων διεθνών πιστωτών που έθεσαν σκληρούς όρους σε αντάλλαγμα για δάνεια προς την Ρουμανική κυβέρνηση.
Σε μια διαδήλωση υπολογίζεται ότι 10.000 εργάτες από αρκετά διαφορετικούς χώρους διαδήλωσαν μπροστά από το κεντρικό κυβερνητικό κτίριο στο Βουκουρέστι. Οι διαδηλώσεις διεκδίκησαν να παρθούν πίσω οι περικοπές στους μισθούς και να αυξηθεί ο κατώτερος μισθός και οργανώθηκαν από την Ομοσπονδία Συνδικάτων (BNS).
Νωρίτερα, τον Σεπτέμβρη, αρκετές εκατοντάδες αυτοαπασχολούμενων οδηγών ταξί διαδήλωσαν στην πρωτεύουσα Βουκουρέστι ενάντια στην κυβερνητική απόφαση ότι θα έπρεπε να πληρώνουν εισφορές Υγείας αναδρομικά για τα τελευταία πέντε χρόνια. Στην νοτιανατολική επαρχία Βραντσέα γύρω στους 1.000 εργάτες διαδήλωσαν ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης για περικοπές από τους δημοτικούς προϋπολογισμούς μέσα στο 2010, ενώ στην ανατολική Ρουμανία, στην πόλη Βράιλα, περισσότερες από 100 νοσοκόμες και άλλοι υπάλληλοι, οργάνωσαν μια διαμαρτυρία έξω από ένα μεγάλο νοσοκομείο.
Ταυτόχρονα το «Καρτέλ Άλφα», ένα από τα μεγαλύτερα Ρουμάνικα συνδικάτα, καθώς και το Συνδικάτο του Αστυνομικού Σώματος, αναφέρθηκε ότι οργάνωσαν διαδηλώσεις ενάντια στις περικοπές μισθών. Διεξήχθη μία διαδήλωση των αστυνομικών χωρίς νόμιμη άδεια, ενάντια στον Πρόεδρο Τραϊν Μπασέσκου, η οποία οδήγησε στην παραίτηση του Υπουργού Εσωτερικών.
Από την ανάπτυξη στην ύφεση και το ΔΝΤ
Τον Ιανουάριο του 2007 η Ρουμανία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή ήταν η τελική επιβεβαίωση ότι ο Δυτικός Καπιταλισμός θεώρησε πως η χώρα έχει μια πλήρως αναπτυγμένη οικονομία της αγοράς. Μετά την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου το 1989, η χώρα υιοθέτησε μια σειρά μέτρων, με μεγάλη κλίμακα ιδιωτικοποιήσεων και περικοπών σε κρατικές επιδοτήσεις, που μεταμόρφωσε τη Ρουμανία σε μια καπιταλιστική χώρα. Μέσα σε πέντε χρόνια οι νομικές δομές ήταν έτοιμες και η χώρα άρχισε μια διαδικασία ενοποίησης με τον υπόλοιπο καπιταλιστικό κόσμο και μέχρι το 2008 οι διεθνείς επενδύσεις αυξάνονταν. Τότε ήταν που το πρόβλημα ξεκίνησε.
Το 2008 η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρέασε σοβαρά την οικονομία της χώρας, σπρώχνοντάς την σε ύφεση το 2009. Πριν το 2008, η κυρίαρχη φιλολογία ήταν ότι η Ρουμανία ήταν μία «Τίγρης» της οικονομικής ανάπτυξης. Πράγματι πριν από το 2008, η Ρουμανία είχε έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παραπάνω από 6%, με 8.4% το 2008. Αλλά το 2009 το ετήσιο ΑΕΠ έπεσε περισσότερο από 7%.
Όλοι οι υπολογισμοί που η κυβέρνηση είχε κάνει στηρίζονταν στην προηγούμενη αλματώδη ανάπτυξη. Μέχρι τότε υπήρχε μία αισιόδοξη πρόβλεψη ότι η Ρουμανία θα διπλασίαζε το ΑΕΠ της μέσα στην περίοδο 2006 – 2011. Σε μια οικονομία που συρρικνώνεται, το δημόσιο έλλειμμα αρχίζει να «φουσκώνει», φτάνοντας έτσι πάνω από το 7% του ΑΕΠ το 2009.
Σε αυτή την κατάσταση ήταν που η κυβέρνηση πιέστηκε από την Κομισιόν και την Παγκόσμια Τράπεζα να στραφεί στο ΔΝΤ στις αρχές του 2009. Κατάφερε να αποσπάσει ένα πακέτο οικονομικής βοήθειας 27$ δισεκατομμυρίων, αλλά αυτή η βοήθεια δεν ήρθε χωρίς όρους. Σε αντάλλαγμα για το δάνειο η κυβέρνηση θα έπρεπε να επιβάλλει μέτρα λιτότητας. Αυτά περιελάμβαναν όπως ήδη έχουμε δει, 25% περικοπές στους μισθούς του δημόσιου τομέα και 15% περικοπές στις συντάξεις. Αυτό ήταν που οδήγησε στις διαμαρτυρίες του περασμένου Μάη, στις οποίες συμμετείχαν 40.000 άνθρωποι που διαδήλωσαν στους δρόμους του Βουκουρεστίου (σε μια χώρα με 22 εκατομμύρια πληθυσμό). Αλλά οι διαδηλώσεις από μόνες τους δεν είναι ικανές να σταματήσουν τέτοια μέτρα και έτσι τον Ιούνιο αυτού του χρόνου, το Ρουμάνικο Κοινοβούλιο ψήφισε το πακέτο λιτότητας.
Παρ’ όλο που η ύφεση έριξε τον πληθωρισμό, αυτό το χρόνο μένει σταθερός στο 4.4%, σ’ ένα από τα μεγαλύτερα επίπεδα στην Ε.Ε. Έτσι κάποιος μπορεί να φανταστεί το θυμό των εργατών, καθώς βλέπουν δουλειές να ψαλιδίζονται και μισθούς και συντάξεις να κόβονται με αγριότητα, ενώ το σύστημα εκπαίδευσης και Υγείας χειροτερεύει. Η ανεργία επίσης έχει ανέβει, πλησιάζοντας το 8% αυτό το χρόνο και αναμένεται να αυξηθεί.
Το φάντασμα του κομμουνισμού
Μέχρι τώρα, καθώς η οικονομία αναπτυσσόταν και ενώ αυτό συνδυαζόταν με την ανακούφιση από την μετανάστευση προς διάφορα σημεία της Ε.Ε., οι αυταπάτες για τον καπιταλισμό ανάμεσα σε κάποια στρώματα της κοινωνίας είχε αυξηθεί. Αυτό επίσης εξηγούσε μια αντιδραστική πολιτική κατάσταση στη χώρα. Ο «Κομμουνισμός» έμοιαζε με μια κατάσταση του παρελθόντος. Αυτό δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί, ειδικά όταν κάποιος θυμηθεί το τερατώδες καθεστώς της χώρας υπό τον Τσαουσέσκου.
Αλλά τώρα που ο λαός της Ρουμανίας είχε πλέον μια πραγματική γεύση καπιταλισμού, όχι μόνο σε καιρό ανάπτυξης, αλλά και σε καιρό ύφεσης, οι γνώμες αλλάζουν. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση που διεξήχθη από το «Ινστιτούτο έρευνας των Εγκλημάτων του Κομμουνισμού και της Μνήμης της Ρουμάνικης εξορίας» - όχι δηλαδή ακριβώς από ένα φίλοκομμουνιστικό ίδρυμα - σήμερα σχεδόν οι μισοί Ρουμάνοι, το 49% δηλαδή, πιστεύουν ότι η ζωή ήταν καλύτερη κάτω από την κυβέρνηση Τσαουσέσκου! Το κύριο επιχείρημα αυτής της άποψης εμφανίζεται ότι είναι το καλύτερο επίπεδο ζωής και εργασιακής ασφάλειας. Μόνο ¼ του πληθυσμού πιστεύει ότι οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί από το 1989 (πηγή balkaninsight.com).H αλήθεια είναι ότι ο Τσαουσέσκου έκανε επίσης σκληρές περικοπές στο Δημόσιο για να αποπληρώσει το εξωτερικό χρέος. Αφού είχε υπερ-δανειστεί τη δεκαετία του 1970, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 όρισε ότι η Ρουμανία θα έπρεπε να εξαλείψει το εξωτερικό της χρέος και ότι μέχρι το 1989 θα είχε αποπληρώσει 10.5$ δις δολάρια. Το κατάφερε παίρνοντας όμως «δρακόντεια μέτρα». Οι εισαγωγές είχαν ψαλιδιστεί και η τροφή είχε περιοριστεί, καθώς η κυβέρνηση έκανε εξαγωγές σε οτιδήποτε μπορούσε να αποφέρει ρευστό ώστε να αποπληρωθεί το χρέος. Αυτό το σκληρό πρόγραμμα ήταν που οδήγησε στην λαϊκή εξέγερση και την εκτέλεση του Τσαουσέσκου στο τέλος του 1989.
Το καθεστώς Τσαουσέσκου ήταν ένα ολοκληρωτικό δικτατορικό καθεστώς, το οποίο στηριζόταν στην κρατική ιδιοκτησία και στην σχεδιασμένη οικονομία. Παρουσιαζόταν σαν «Κομμουνισμός», αλλά στην πραγματικότητα δεν είχε τίποτα από τον γνήσιο Κομμουνισμό. Ήταν αυτό που οι Μαρξιστές προσδιορίζουν σαν ένα «Παραμορφωμένο Εργατικό Κράτος» ή ένα καθεστώς «Προλεταριακού Βοναπαρτισμού». Δηλαδή ένα καθεστώς που στηρίζεται στην οικονομική βάση ενός εργατικού κράτους, αλλά το οποίο ήταν απελπιστικά γραφειοκρατικά παραμορφωμένο, με μια προνομιούχα ελίτ στην κορυφή να διοικεί την χώρα. Γνήσιος Κομμουνισμός αντίθετα, είναι η κυριαρχία των εργατών μέσα από δημοκρατικά εκλεγμένα σώματα, δίχως κανένα προνομιούχο στρώμα στην κορυφή.
Σε αυτό το πνεύμα, η ίδια δημοσκόπηση ανέδειξε άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο. Όταν οι πολίτες ρωτήθηκαν για το ποιες ήταν οι αρνητικές πλευρές του παλαιού καθεστώτος, το 69% ανέφεραν την «έλλειψη ελευθερίας». Αυτό σημαίνει πως εκείνο που οι Ρουμάνοι εργάτες ζητούν ασυνείδητα είναι ένα σύστημα το οποίο εξασφαλίζει εργασία, στέγη, ευημερία, συνταξιοδότηση, ένα αξιοπρεπές εκπαιδευτικό σύστημα, ένα καλό σύστημα υγείας κτλ, αλλά με δημοκρατία. Αυτό το αίτημα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μέσα από έναν γνήσιο σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Περισσότερο από 20 χρόνια μετά από την πτώση του αποκαλούμενου «Κομμουνισμού», με δύο δεκαετίες εμπειρίας από τον καπιταλισμό, η πραγματική εναλλακτική λύση παραμένει μια εθνικοποιημένη, σχεδιασμένη οικονομία, κάτω από τον δημοκρατικό έλεγχο των εργατών, οι οποίοι παράγουν τον πλούτο. Αυτή η ιδέα θα επανέλθει στο προσκήνιο σαν φόβητρο για όλους τους πρώην Σταλινικούς γραφειοκράτες που μετά το 1989-91 μεταμόρφωσαν τους εαυτούς τους σε αστούς πολιτικούς.
Μετάφραση : Αμαλία Γιακουμίδου
Source: Μαρξιστική Φωνή (Greece)