Stamatis Karagiannopoulos is redacteur van de krant 'Epanastasi' (Revolutie) en van het tijdschrift 'Marxistiki Foni' (de stem van het marxisme). De marxisten in Syriza zijn georganiseerd rond die twee bladen. Ondanks zijn zeer drukke agenda vond hij tijd om een aantal van onze vragen over de politieke situatie in Griekenland te beantwoorden.
Vonk: De Griekse parlementsverkiezingen hebben uitdrukking gegeven aan een grote politieke polarisatie en in het bijzonder de snelle opkomst van Syriza ter linkerzijde. Dit heeft de aandacht getrokken van, en hoop gegeven aan vele activisten in België en in de rest van Europa. Kan je ons meer vertellen over Syriza, hoe het tot stand is gekomen en hoe het komt dat ze er in geslaagd zijn om zoveel steun te vergaren?
Karagiannopoulos: De electorale opkomst van Syriza in Griekenland is de bevestiging van een perspectief dat alleen de marxisten van de IMT geduldig over de hele wereld hebben verdedigd. We zien hier de aanzet van een grote bocht naar links in het hart van Europa, de weerspiegeling van de radicalisering die we de laatste 10 jaar in Latijns-Amerika en recent in de Arabische wereld hebben gezien. De bocht naar links in Griekenland is geen geïsoleerd fenomeen. Uiteindelijk is het een duidelijke weerspiegeling van de wereldrevolutie. Syriza is geen ‘centrum linkse’ sociaal-democratische partij. Syriza is een vertegenwoordiger van de Griekse communistische beweging. Het heeft een politieke uitdrukking gegeven aan de radicalisering van de Griekse arbeiders en jongeren die de laatste periode hebben deelgenomen aan de reeks van algemene stakingen, massale demonstraties en bijeenkomsten in heel Griekenland. Het was de enige partij die een concrete politieke oplossing gaf voor de arbeidersklasse, onafhankelijk van de heersende klasse en haar opdrachtgevers, de trojka. Syriza bracht de slogan voor een linkse regering naar voor. Dat is de reden waarom de Griekse arbeiders en jongeren nu felle voorstanders zijn van Syriza en klaar staan om hen op 17 juni aan de macht te brengen.
Een burgerlijke krant beschreef Tsipras, de leider van Syriza, onlangs als een van de meest gehate én meest populaire politieke leiders in Griekenland en Europa. Populair bij de armen, de jeugd en de arbeidersklasse en gehaat door de rechtervleugel, de banken en de oligarchen in Europa. Zij hebben kritiek op zijn 'gebrek aan flexibiliteit' tijdens regeringsonderhandelingen. Ook zien ze in hem de verantwoordelijke voor de politieke impasse en het uitroepen van nieuwe verkiezingen op 17 juni. Waarom was het onmogelijk om een regering te vormen en wat waren de eisen van Syriza voor het vormen van een regering?
Alexis Tsipras is de nieuwe populaire leider van de Griekse arbeiders en jongeren. Hij probeert de taal van de armen en de werklozen te spreken, dat is de reden waarom hij aan steun wint bij de jeugd waarvan enkel 50 procent vandaag een job heeft en nog minder van hen een "menselijke" baan, met een "menselijk" loon en voorwaarden. Tsipras heeft goed naar de stem van het onderdrukte Griekse volk geluisterd en weigerde om in een regering deel te nemen als gijzelaar van de ND en PASOK leiding. Als Syriza had deelgenomen aan een gemeenschappelijke regering met PASOK en ND zouden ze hun kiezers hebben verraden. Natuurlijk was dit voor de bourgeoisie in Griekenland en internationaal niet de beste keuze. Ze hekelden Tsipras voor zijn "onverantwoorde” houding. Maar als je vijand je van zoiets beschuldigd ben je zeker dat je goed bezig bent.
Griekenland ondergaat momenteel een echte economische en sociale ineenstorting. Kan je enkele voorbeelden geven van de grimmige realiteit waarmee de arbeidersklasse zich vandaag geconfronteerd ziet?
De Griekse arbeidersklasse bevindt zich in een verschrikkelijke situatie en die wordt met de dag erger. Als gevolg van de bevelen van de trojka heeft de vorige regeringen de collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s) eenzijdig opgezegd en nu maken we dus een algemene "vrije val" van de lonen in de privé sector mee. De laatste twee jaar hadden we een gemiddelde daling van de lonen (publieke en private sector) van bijna procent 30 procent. En na 15 mei zagen we een verdere daling van de lonen in de particuliere sector met 25 tot 80 procent! De officiële doelstelling van de trojka is om binnen een paar maanden aan het loonniveau van Bulgarije te zitten, maar met de prijzen van Duitsland! Daar moeten we nog de 1.100.000 werklozen bijtellen. Zonder overdrijving gaat het hier over de grootste en meest plotse val in levensstandaard van een ontwikkeld land in de geschiedenis van het kapitalisme. Het is de materiële basis voor de massale bocht naar links, die nu plaatsvindt in Griekenland.
Op 17 juni zullen er als gevolg van het onvermogen om een regering te vormen nieuwe verkiezingen gehouden worden. Hoe bereid Syriza zich hier op voor?
Drie weken voor de nieuwe verkiezingen is Syriza het doelwit van een hysterische aanval van de burgerlijke pers en de burgerlijke politici. Zij verspreiden de bekende "argumenten" van de reactie tegen het communisme. Ze proberen de mensen en vooral de kleine burgerij, die wat geld op de bank hebben staan, te terroriseren. Langs de andere kant probeert Syriza volksvergaderingen te organiseren om de mensen voor de electorale strijd te mobiliseren. Het probleem is echter dat de leiding van Syriza niet over het nodige politieke programma beschikt. De massa's hebben de indruk dat hun leiders niet voorbereid zijn op de oorlog tegen de nieuwe linkse regering waarmee we na een electorale overwinning van Syriza geconfronteerd worden. Het lijkt wel alsof de leiders van Syriza geloven dat er geen reden is voor een radicale verandering in de economie en de staat. Ze denken dat ze de kapitalistische bazen op democratische wijze kunnen aansporen tot hogere lonen voor de arbeiders, meer belastingen te aanvaarden en opnieuw te investeren in Griekenland. Met andere woorden: ze hebben illusies in het kapitalisme. De ervaring toont dat er vandaag in Griekenland onder het kapitalisme geen ruimte is voor serieuze en stabiele hervormingen ten voordele van de arbeidersklasse. Het beste zou zijn dat de leiders dit zo snel mogelijk zouden begrijpen en hun huidige minimale programma zouden vervangen door een programma gericht op de omverwerping van het kapitalisme in Griekenland, zoals de marxisten in Syriza voorstellen. Syriza zal echter nooit zulk een revolutionaire, socialistische oriëntatie aannemen zonder de actieve strijd van leden en aanhangers die de marxistische ideeën in de nieuwe partij verdedigen.
Wat is de houding van de KKE leiding? Wordt hun sektarisme door de leden in vraag gesteld?
De tactiek van de KKE is zeer sektarisch. Deze tactiek is in tegenstelling tot de echte leninistische traditie een moderne uitgave van de stalinistische "derde periode" tactiek van de late jaren 1920 en begin jaren 1930 (1). De heersende politieke groep binnen de KKE probeert de rust binnen de partij te bewaren door systematisch de democratische rechten van de leden te beknotten. Als je ingaat tegen de officiële partijlijn, tegen Stalin, tegen het separatisme in de bewegingen en de jeugd wordt je gezien als "een vijand van de partij en een petit bourgeois". Dit is niet de traditie van Lenin en Marx, maar de monsterlijke anticommunistische traditie van Stalin en zijn handlangers. Dat is de reden waarom voorlopig elke serieuze oppositie binnen de KKE onmogelijk is. Het is echter duidelijk dat veel activisten en kaders tegen het beleid van de leiding zijn. Momenteel geniet de leiding tot aan de verkiezingen van een zekere wapenstilstand op dat vlak. Na een slecht resultaat – het lijkt erop dat KKE één derde van zijn stemmen aan Syriza zal verliezen – zullen de mogelijkheden voor een openlijke oppositie rijp zijn. Een dergelijke oppositie zou veel steun krijgen van de helft van de kiezers van de KKE, die zoals een recente opiniepeiling (door het bedrijf "Publik Issue") aantoont - voorstander zijn van een coalitieregering met Syriza.
Je bent de uitgever van “Revolutie”, het blad van de marxisten in Syriza. Wat denk je dat de sterke en de zwakke punten van Syriza zijn en van de linkerzijde in het algemeen?
Het sterke punt van Syriza is haar duidelijke wil en inzet om een politieke stem en een heldere oplossing voor de problemen van de onderdrukte Griekse arbeiders en armen te bieden. Het zwakke punt is het ontbreken van het nodige programma. Veel gewone aanhangers van Syriza vertellen ons: "Ja natuurlijk, je hebt gelijk voorstander te zijn van het socialisme Maar nu is niet het moment daarvoor. Het is nu tijd om de soberheid, de memoranda en de wetten van de trojka omver te werpen..." Op deze opvattingen van de gewone activist moeten we antwoorden: "We zijn kameraden in de strijd voor het annuleren van elke maatregel gericht tegen de arbeidersklasse, maar we moeten ons realiseren dat het kapitalisme niet kan bestaan zonder memoranda en soberheid. Al deze maatregelen zijn de symptomen van de ziekte die de naam "kapitalisme" draagt. Om een menswaardige toekomst voor ons en voor onze kinderen te bekomen moeten we vechten tegen de ziekte, we moeten vechten tegen het kapitalisme. Daarom moet ons programma tot doel hebben de huidige anarchie van de kapitalistische markt te vervangen door een democratisch socialistisch plan en de oprichting van een nieuwe echte democratische macht om deze radicale economische en socialistische verandering ten uitvoer te brengen. Marxisten zijn geen utopisten. Zij zijn de meest realistische politieke tendens in de samenleving. Het kapitalisme spreekt voor zich, massale werkloosheid en massale armoede overal. Realisme betekent vandaag om geen enkel vertrouwen te hebben in dit systeem. Dat is de reden waarom we in Griekenland en internationaal de uitvoering van een socialistisch programma nodig hebben.
Waaruit bestaat je activiteit in deze periode en welke interesse is er voor marxistische ideeën in Syriza?
De marxisten van Syriza brengen twee kranten en een magazine (Marxistiki Foni) uit. Van onze belangrijkste krant "Epanastasi" zijn in de massale beweging van de afgelopen zomer 2.500 exemplaren verkocht. Momenteel verkopen we honderden exemplaren in vergaderingen en bijeenkomsten van Syriza. Onze invloed wint elke dag terrein. We waren de eerste tendens in Syriza die duidelijke en kameraadschappelijke kritiek op de huidige politieke fouten van de leiding hebben geuit en de enige tendens binnen Syriza die een duidelijke marxistische alternatief verdedigt. Momenteel bereiden we ons voor op een openbare bijeenkomst in Athene op 6 juni om ons marxistische platform voor de linkse regering voor te stellen. Overal in Griekenland zetten we elke dag alles op alles om Syriza in de verkiezingen naar de overwinning te brengen en voor een overheid die een socialistische uitweg uit de huidige kapitalistische nachtmerrie zal brengen.
Zullen de verkiezingen van 17 juni een oplossing brengen voor de politieke crisis? Wat zijn de vooruitzichten na de verkiezingen?
Als de verkiezingen Syriza aan de macht brengen zal het een grote overwinning zijn voor de Griekse arbeidersbeweging. Het zal een overwinning zijn die het vraagstuk van de macht centraal stelt. De definitieve oplossing is afhankelijk van twee factoren: van het benodigde programma en van de actieve strijd van de arbeidersklasse om een massale reactie op gang te brengen tegen de oorlog die de Griekse burgerlij en de trojka patroons voeren tegen het Griekse volk. Net na de mogelijke overwinning in de verkiezingen zullen de Griekse arbeiders de nieuwe regering vragen om concrete maatregelen tegen massale armoede en werkloosheid te nemen. De trojka en de burgerij zullen de onmiddellijke trouw van Syriza en de Griekse arbeidersklasse eisen. De aanval van de Griekse burgerij zou gezien haar reactionaire tradities zeer verraderlijk kunnen zijn. Dat is de reden waarom de marxisten in Syriza hameren op de noodzakelijkheid van een socialistisch programma, dat de bourgeoisie haar controle over de economie en de staat ontneemt en de vitale kwestie van massale politieke organisatie van de arbeiders, de jeugd en de arme massa's in de wijken en de werkplaatsen stelt.
Wat is je boodschap aan de arbeiders en de jongeren die momenteel in Europa en ver daarbuiten de dramatische gebeurtenissen in Griekenland volgen? Hoe kunnen ze helpen?
Mijn boodschap is heel eenvoudig en concreet. Kameraden, Griekenland is geen uitzondering. Griekenland is een voorafspiegeling van de toekomst van Europa en niet alleen van het zuiden van Europa. Griekenland is voor de Europese kapitalisten slechts een laboratorium en een voorbode van wat de arbeiders van alle Europese landen te wachten staat. Dat is de reden waarom de Duitse, de Franse, de Britse en de andere Europese kapitalisten bereid zijn Griekse mensen die zich via sociale en politieke middelen verzetten tegen hun maatregelen en zich tot de communistische beweging wenden te straffen. De kapitalisten verdedigen in heel Europa gemeenschappelijk een reactionair bezuinigingsprogramma. Indien de Europese kapitalisten er in slagen om hun programma te doen aanvaarden in Griekenland zullen ze proberen het overal toe te passen. Alle Europese arbeiders en jongeren moeten zich verenigen in een gemeenschappelijke strijd tegen de kapitalistische soberheid en vechten voor een nieuw type van Europese eenmaking: voor de socialistische verenigde staten van Europa!
-
1) De tactiek van de KKE in de klassenstrijd bestaat erin stelselmatig elke vorm van eenheid in actie met andere politieke krachten van de linkerzijde te weigeren. Lenin's tactiek echter was die van het eenheidsfront; de eenheid in actie van verschillende stromingen in de arbeidersbeweging tegen een gemeenschappelijke vijand. Lenin vatte deze tactiek gebald samen in de zin: 'Afzonderlijk marcheren maar samen toeslaan'. Meer informatie hierover op www.marxists.org/archive/trotsky/1924/ffyci-2/08.htm De Stalinistische 'Derde Periode' verwijst naar een periode in de geschiedenis van de Communistische internationale toen de sociaal-democratische partijen vijand 'nummer 1' waren, bestempeld werden als ‘sociaal fascisten’ en elke eenheid met andere linkse krachten taboe was. Deze houding heeft sterk bijgedragen tot de overwinning van het fascisme in Duitsland.